Διατροφή μετά από Ειλεοστομία & Κολοστομία

Η σωστή διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στην υγεία και την ποιότητα ζωής μετά από μια χειρουργική επέμβαση ειλεοστομίας ή κολοστομίας. Οι σωστές διατροφικές επιλογές μπορούν να βελτιώσουν την πέψη, να μειώσουν τον κίνδυνο επιπλοκών και να εξασφαλίσουν τη βέλτιστη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών.

Τι είναι η Ειλεοστομία και τι η Κολοστομία;

Η ειλεοστομία είναι μια χειρουργική διαδικασία κατά την οποία το τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου, ο ειλεός, διοχετεύεται μέσω ενός τεχνητού ανοίγματος (στομίου) στην επιφάνεια της κοιλιάς, επιτρέποντας την αποβολή των κοπράνων. Αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι είτε προσωρινή είτε μόνιμη.
Η κολοστομία είναι μια χειρουργική επέμβαση κατά την οποία ένα τμήμα του παχέος εντέρου (κόλον) συνδέεται μέσω ενός τεχνητού ανοίγματος (στομίου) στην επιφάνεια της κοιλιάς, έτσι ώστε να αποβάλλονται τα κόπρανα τα οποία έχουν πιο σχηματισμένη μορφή. Η κολοστομία μπορεί να είναι προσωρινή ή μόνιμη.

Επιδράσεις στην διατροφή :

Απορρόφηση: Η λειτουργία του εντέρου επηρεάζεται, ειδικά σε περιπτώσεις ειλεοστομίας, όπου μπορεί να υπάρχει μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων.
Αφυδάτωση: Αυξημένη απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών.
Ευαισθησία σε ορισμένα τρόφιμα: Μπορεί να εμφανιστούν δυσανεξίες ή τροφικές αλλεργίες που προηγουμένως δεν υπήρχαν.
Πέψη: Ορισμένες τροφές μπορεί να προκαλέσουν αέρια, διάρροια ή δυσκοιλιότητα.

Πώς επηρεάζεται η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών μετά από Ειλεοστομία ή Κολοστομία;

Ο γαστρεντερικός σωλήνας απορροφά διαφορετικά θρεπτικά συστατικά σε κάθε τμήμα του και οι χειρουργικές επεμβάσεις που οδηγούν σε ειλεοστομία ή κολοστομία επηρεάζουν αυτή τη διαδικασία. Αυτό έχει άμεσες επιπτώσεις στη διατροφή και τη διαχείριση των στομιών.

Στομάχι: Απορροφά νερό, αιθυλική αλκοόλη, χαλκό, ιώδιο, φθόριο και μολυβδαίνιο.
Δωδεκαδάκτυλος: Απορροφά βασικά μέταλλα (ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο, σίδηρο) και βιταμίνες (Β1, Β2, Β3, Β7, Β9, A, D, E, K).
Νηστίδα: Απορροφά λιπίδια, μονοσακχαρίτες, αμινοξέα, μικρά πεπτίδια, υδατοδιαλυτές βιταμίνες (Β1, Β2, Β3, Β5, Β6, Β7, Β9, C) και μέταλλα (ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο, σίδηρο, ψευδάργυρο, μαγγάνιο).
Ειλεός: Απορροφά βιταμίνη C, φυλλικό οξύ, βιταμίνη B12, βιταμίνες D και K, μαγνήσιο, καθώς και χολικά άλατα και οξέα.
Παχύ Έντερο: Ρυθμίζει την απορρόφηση νερού, νατρίου, καλίου και χλωριούχων. Φιλοξενεί βακτήρια που παράγουν βιταμίνη Κ, βιοτίνη και λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας.

Διατροφικές οδηγίες μετά την επέμβαση

Διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες:Επιλέξτε τροφές που δεν ερεθίζουν το έντερο, δίνοντας έμφαση σε εύπεπτες επιλογές.
Σταδιακή εισαγωγή τροφίμων: Ξεκινήστε με εύπεπτες τροφές και προσθέστε σταδιακά περισσότερες επιλογές, ώστε να εντοπίσετε τυχόν τροφές που μπορεί να προκαλέσουν δυσφορία.
Διατήρηση ημερολογίου διατροφής: Καταγράφετε τι τρώτε και πώς επηρεάζει το πεπτικό σας σύστημα. Αυτό θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε μοτίβα και να προσαρμόσετε τη διατροφή σας αναλόγως.
Υπομονή και προσαρμογή: Με την πάροδο του χρόνου, η ανοχή σε διάφορες τροφές μπορεί να αλλάξει. Είναι σημαντικό να δοκιμάζετε ξανά τροφές που στο παρελθόν ίσως δεν σας ταίριαζαν, ώστε να διαπιστώσετε αν πλέον τις ανέχεστε καλύτερα.
Εξισορρόπηση θρεπτικών συστατικών: Οι διάφορες ομάδες τροφίμων παρέχουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Προσπαθήστε να καταναλώνετε μια ποικιλία τροφών, προσαρμόζοντας τη διατροφή σας στις ατομικές σας ανάγκες και προτιμήσεις.
Ενυδάτωση: Πίνετε άφθονα νερό καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Παρατηρήστε τα σημάδια αφυδάτωσης, όπως μειωμένη ούρηση και ξηρότητα στο στόμα, και συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό για την προσαρμογή της πρόσληψης υγρών.
Συμβουλευτική από ειδικούς: Είναι σημαντικό να συνεργαστείτε με επαγγελματίες υγείας που έχουν εμπειρία σε περιπτώσεις στομίας. Η εξατομικευμένη διατροφική προσέγγιση πρέπει να μπορεί να προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες ανάγκες και προκλήσεις που αντιμετωπίζετε.

Τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγετε

Ορισμένες τροφές μπορεί να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα, διάρροια ή δυσφορία. Είναι καλό να αποφεύγετε:

Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη: Μπορεί να οδηγήσουν σε διάρροια.
Λιπαρές τροφές: Επιβαρύνουν το πεπτικό σύστημα και μπορεί να προκαλέσουν δυσφορία.
Τροφές που προκαλούν αέρια: Όπως τα όσπρια, το μπρόκολο και τα ανθρακούχα ποτά κ.α.
Αλκοόλ και καφεΐνη: Μπορούν να προκαλέσουν αφυδάτωση και να επηρεάσουν την πέψη.

Χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων

Η χρήση ειδικών συμπληρωμάτων, μπορεί να είναι χρήσιμη σε ορισμένες περιπτώσεις μετά από ειλεοστομία ή κολοστομία, αλλά εξαρτάται από την ατομική κατάσταση του ασθενούς. Συγκεκριμένα:

Ελλείψεις βιταμινών και μετάλλων: Ειδικά μετά από ειλεοστομία, μπορεί να χρειαστεί συμπλήρωση B12, βιταμίνης D και σιδήρου.
Εκτίμηση Αναγκών: Εάν ο ασθενής εμφανίζει ενδείξεις διατροφικών ελλείψεων ή προβλήματα απορρόφησης λόγω της χειρουργικής επέμβασης, μπορεί να χρειαστεί η χρήση συμπληρωμάτων για την αναπλήρωση των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών.
Μειωμένη πρόσληψη τροφής: Σε περιπτώσεις όπου η διαιτητική πρόσληψη είναι ανεπαρκής, τα συμπληρώματα μπορεί να βοηθήσουν στη διατήρηση της εντερικής λειτουργίας και της γενικής υγείας.

Σε γενικές γραμμές, δεν ενδείκνυται η χρήση συμπληρωμάτων για όλα τα περιστατικά, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποτελέσουν ένα σημαντικό μέρος της υποστηρικτικής θεραπείας. Η απόφαση για χρήση τέτοιων συμπληρωμάτων πρέπει να λαμβάνεται σε συνεργασία με τον γιατρό ή τον διαιτολόγο, ο οποίος θα αξιολογήσει την κατάσταση και θα καθορίσει αν ένα συμπλήρωμα είναι κατάλληλο για τον συγκεκριμένο ασθενή.

Συμπέρασμα

Η διατροφή μετά από ειλεοστομία και κολοστομία αποτελεί βασικό στοιχείο για την επιτυχή ανάρρωση και τη διατήρηση της υγείας σας. Με μια καλά σχεδιασμένη, ισορροπημένη διατροφή, που περιλαμβάνει σταδιακή εισαγωγή νέων τροφών, σωστή ενυδάτωση και προσαρμοσμένα συμπληρώματα, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο επιπλοκών και να σας βοηθήσει να απολαύσετε μια πιο υγιή και ενεργή ζωή. Η διατροφή είναι ένα δυναμικό κομμάτι της ανάρρωσής σας, οπότε συνεχίστε να ακούτε το σώμα σας και να προσαρμόζετε τις επιλογές σας ανάλογα.

Βιβλιογραφία:

Clare England, Alexandra Mitchell, Charlotte Atkinson, Diet After Ileostomy Study: an observational study describing dietary intake and stoma-related symptoms in people with an ileostomy: Journal of human Nutrition and Dietetics, 17 march 2023, 6:1600–1612

https://doi.org/10.1111/jhn.13168

Izabela Michońska, Ewelina Polak-Szczybyło, Aneta Sokal, Sara Jarmakiewicz-Czaja , Agnieszka Ewa Stępień, Katarzyna Dereń, Nutritional Issues Faced by Patients with Intestinal Stoma: A Narrative Review: Journal of Clinical Medicine, 8 January 2023, 12(2), 510

https://doi.org/10.3390/jcm12020510